Veelgestelde vragen over de menopauze
Op welke leeftijd begint de menopauze gemiddeld?
De gemiddelde leeftijd waarop de meeste vrouwen in de menopauze komen is 51 jaar*. Dat neemt niet weg dat de overgangsperiode – met bijhorende symptomen- bij jou al veel vroeger kan beginnen.
De leeftijd waarop de eerste tekenen van de menopauze zich voordoen, verschilt immers van vrouw tot vrouw. Bij sommige vrouwen beginnen de hormoonschommelingen zelfs al rond de 40 jaar. Andere vrouwen komen pas rond hun 55 jaar of later in de menopauze. De start van de menopauze kan dus variëren tussen de 40-45 jaar en 55 jaar.
*https://nl.medipedia.be/menopauze-nieuws/wat-weten-belgische-over-de-menopauze
Wat is het verschil tussen pre-, peri- en postmenopauze?
Premenopauze: je menstrueert nog maandelijks.
Perimenopauze: dit is de zogenaamde overgangsperiode vóór de menopauze. Deze periode gaat gepaard met hormonale schommelingen die symptomen zoals onregelmatige menstruaties, opvliegers en stemmingswisselingen kunnen veroorzaken. In de perimenopauze bestaat de mogelijkheid nog dat je zwanger wordt. Je menstrueert misschien minder vaak maar er komen nog steeds eicellen vrij die bevrucht kunnen worden.
Menopauze: het moment waarop je 12 maanden geen menstruatie hebt gehad. Dit moment duurt dus eigenlijk maar 1 dag. Je lichaam is overgegaan van vruchtbaar naar onvruchtbaar.
Postmenopauze: de volledige periode na de menopauze. Je lichaam produceert geen eicellen meer en je kan niet meer zwanger worden.
Is de menopauze een tijdelijke fase?
Meer dan de helft van de Belgische vrouwen denkt dat de menopauze weer voorbijgaat, maar dat is niet het geval. Menopauze op zich is het moment waarop je 12 maanden geen menstruatie hebt gehad. Dit is inderdaad maar 1 dag. Maar de postmenopauze is een fase waarin elke vrouw de rest van haar leven zit. De eierstokken stoppen met werken, waardoor ook je vruchtbaarheid eindigt. Onomkeerbaar en permanent dus.
Hoe weet ik of de menopauze bij mij begonnen is?
Ben je ouder dan 45 jaar en heb je last hebt van symptomen zoals opvliegers, stemmingswisselingen, onregelmatige of afwezige menstruatie en vermoeidheid? Dan is de kans groot dat je in de overgang zit. Deze symptomen kunnen ook andere oorzaken hebben, daarom is het belangrijk om een arts te raadplegen voor een definitieve diagnose. Een bloedtest kan in sommige gevallen helpen bij de diagnose, vooral als je op jongere leeftijd klachten krijgt.
Kan hormoonsubstitutietherapie klachten helpen verminderen?
In de aanloop naar de menopauze, de overgang, kunnen verschillende klachten de kop opsteken omdat je hormonen uit balans raken. Je lichaam maakt namelijk steeds minder oestrogeen en progesteron aan. Opvliegers, slaapstoornissen en humeurschommelingen? Allemaal de schuld van je hormonen. Je hoeft niet te blijven lopen met klachten, want door de manier waarop je leeft en voor jezelf zorgt, kan je je hormonen beïnvloeden. Nee, je kan niet voorkomen dat je in de overgang komt. Maar je kan er wel voor zorgen dat je zo fit en positief mogelijk door de overgang heen komt. Door je goed voor te bereiden, maar ook door goed naar je eigen lichaam en hoofd te luisteren.
Soms is het aanpassen van je leefstijl niet voldoende en blijf je overgangsklachten houden. In dat geval kan je een afspraak maken bij je behandelende arts of gynaecoloog. Hormoonsubstitutietherapie (HST) is een van de mogelijke behandelingen en kan de balans herstellen en je klachten verminderen. Vraag raad aan je behandelende arts of gynaecoloog als je voor deze therapie wilt kiezen.
Naast HST bestaan er nog tips, tricks, behandelingen en oplossingen die je helpen om je klachten aan te pakken. Ontdek de veelvoorkomende behandelingen voor de menopauze.
Kan ik tijdens de menopauze pijn hebben aan mijn gewrichten?
Dat kan. Van opvliegers, nachtelijk zweten en prikkelbaarheid hebben heel veel vrouwen last tijdens de (peri)menopauze. Maar er zijn nog heel wat andere ongemakken die kunnen voorkomen, zoals gewrichtspijnen. Door de verminderde aanmaak van oestrogeen kan je sneller last hebben van pijn aan de gewrichten en de spieren. Het is daarom erg belangrijk om in beweging te blijven.
Gewichtstoename tijdens de menopauze?
De ervaring leert dat vrouwen bijkomen tijdens de overgangsjaren. Hoewel gewichtstoename op zich niet kan worden toegeschreven aan de overgang, worden de veranderingen in de hormoonhuishouding wel geassocieerd met een toename van het totale lichaamsvet en van buikvet.
Een andere reden van gewichtstoename (en dat geldt ook voor de mannen) is het feit dat onze stofwisseling vertraagt naarmate we ouder worden. Dat wil zeggen dat we minder calorieën nodig hebben om hetzelfde te doen als voorheen.
Wij adviseren je om je calorie-inname te verminderen of meer te bewegen, zodat je de calorieën die je inneemt door voeding en drank, ook effectief verbruikt.
Het is dus mogelijk dat je al jaren dezelfde voedingsgewoonten en levensstijl hebt en vroeger op gewicht bleef maar nu, tijdens de overgang, opeens bijkomt.
Hoe kan mijn behandelende arts of gynaecoloog mij helpen?
Als je meer wil weten over de symptomen van de overgang en de menopauze, ga dan naar je behandelende arts of je gynaecoloog, ook als je nog geen last hebt van symptomen.
Je bespreekt best de verschillende behandelingsopties, want zoals hierboven al besproken, gaat de menopauze niet over. Door dit misverstand laten 2 op de 5 vrouwen zich niet behandelen*. Ze denken ‘het gaat wel weer over’, ook al hebben ze last van minstens 3 symptomen die een impact hebben op hun dagelijkse leven.
Kan je tijdens de perimenopauze nog zwanger raken?
Tijdens de perimenopauze kan je in principe nog zwanger worden, ook al blijft je menstruatie al af en toe uit. Wil je geen risico lopen op een zwangerschap, dan moet je tot je laatste menstruatie nog een anticonceptiemiddel gebruiken, bijvoorbeeld condooms, de pil of een spiraaltje.
Moet ik tijdens de overgang nog een voorbehoedsmiddel gebruiken?
Hoewel de kans op een zwangerschap daalt bij vrouwen boven de 50, is het toch nog belangrijk om voorbehoedsmiddelen te blijven gebruiken tot de menopauze is bevestigd of vastgesteld door je behandelende arts. Onthoud dat een labotest maar in bepaalde gevallen kan helpen voor de diagnose.
Welk effect heeft de anticonceptiepil tijdens de menopauze?
De gecombineerde anticonceptiepil werkt op basis van oestrogeen en progesteron. Zo zorgt de combinatiepil ervoor dat je regelmatig menstrueert. Daardoor merk je gewoon minder dat je in je menopauze komt. De pil stelt de menopauze echter helemaal niet uit.
De pil zorgt wel voor minder hormoonschommelingen tijdens de weken dat je ze inneemt. Tijdens de week dat je de pil niet neemt, is het best mogelijk dat je wel geconfronteerd wordt met de typische symptomen van de menopauze, zoals opvliegers en nachtelijk zweten.
Overleg met je huisarts of gynaecoloog tot op welke leeftijd je de anticonceptiepil kan blijven gebruiken.
- *Wat weten Belgische over de menopauze?
- Davis SR et al. The 2023 Practitioner’s Toolkit for Managing Menopause, Climacteric 2023. 26:6, 517-536.
- Davis SR et al. Climacteric. 2012 Oct; 15(5):419-29. doi: 10.3109/13697137.2012.707385.
- Su H I, Hormone changes associated with the menopausal transition, Minerva Ginecol. 2009 Dec; 61(6): 483–489.
- Sherman S., Defining the menopausal transition, Am J Med 2006; 118 (12B): 3S-7S.
- The Menopause Charity. Types of Hormone Replacement Therapy (HRT). (Last accessed October 2024.)
- NHS. Menopause Treatment. (Last accessed October 2024.)
- BMS. Cognitive Behaviour Therapy (CBT) for Menopausal Symptoms. (Last accessed October 2024.)
- NHS. Osteoporosis Treatment. (Last accessed October 2024.)
- Pinkerton JV, Hormone Therapy for Postmenopausal Women, N Engl J Med 2020;382:446-55. DOI: 10.1056/NEJMcp1714787.
